طراحی و روانسنجی پرسشنامه توانمندی خانواده در ارائه مراقبت از سالمند

چکیده: مقدمه و هدف: خانواده به عنوان مهم ترین نهاد اجتماعی، نقش مهمی در مراقبت از سالمند ایفاء می نماید. چالش های مهم جوامع امروزی، تهدید کننده توانایی خانواده در مراقبت از سالمند می باشد. در این راستا، کسب آگاهی از وضعیت توانمندی خانواده به منظور پرداختن به حمایت های خانواده، امری هدفمند خواهد بود. از آنجایی که توانمندی تحت تآثیر عوامل زمینه ای در هر جامعه معنا پیدا می کند؛ تبیین مفهوم توانمندی خانواده و طراحی پرسشنامه، به منظور سنجش توانمندی خانواده های ایرانی در مراقبت از سالمند، هدف محقق در انجام مطالعه حاضر بوده است. روش: مطالعه حاضر در دوبخش صورت گرفته است. دربخش اول مطالعه با پارادایم ترکیبی و با استفاده از روش کیو متدولوژی مفهوم توانمندی خانواده در مراقبت از سالمند تبیین گردید. در بخش دوم مطالعه، روایی صوری و روایی محتوای پرسشنامه به دو طریق کیفی و کمی انجام پذیرفت. روایی سازه با 349 نمونه و با کمک تحلیل عاملی انجام شد. یافته ها: نتایج مرحله اول پژوهش منجر به تبیین مفهوم توانمندی خانواده در مراقبت از سالمند گردید. بر این اساس مفهوم توانمندی خانواده در مراقبت از سالمند بیانگر وجود شرایط، عملکردهای ذهنی و رفتاری پایداری است که خانواده را در مراقبت از سالمند یاری می نماید. این دسته از شرایط و عملکردهای خانواده در ابعاد شرایط زمینه ای مناسب، مهارت های فردی، مهارت های خانوادگی، مهارت های اجتماعی و پیامد های مطلوب شکل می گیرد. نتایج مرحله دوم پژوهش منجر به تشکیل 7 عامل (جسمی و روانی، مالی، مدیریتی، همکاری، پذیرش دشواری، بکارگیری خدمات اجتماعی، و محافظتی) در توانمندی خانواده گردید. در تخمین پایایی، همسانی درونی پرسشنامه با ضریب آلفای 83/0 و پایایی ثبات با استفاده از آزمون مجدد و با فاصله زمانی دوهفته معادل 98/0 تعیین گردید. نتیجه گیری: پرسشنامه توانمندی خانواده در مراقبت از سالمند با 25 گویه و ویژگی های روانسنجی مناسب، قابلیت بکارگیری توسط مراقبین امور سلامت، به منظور ارزیابی توانمندی خانواده های مراقبت کننده از سالمند را در سیستم های مراقبتی و بهداشتی کشور دارا می باشد.